ඇරිනාවේ ඒකමතික බලකිරීම වුණේ ප්‍රතිවාදියාගේ මරණය. 'ඕකව මරපන්!' කියල දහස් ගණනක් මිනිස්සු කෑගැහුවා. එක්වරම වැරෙන් එල්ල කළ කඩු පහරින් සතුරාගේ ගෙල සිඳී ගියා. කවන්ධය බිම පතිත වෙන 'තඩ්' ශබ්ධය මිනිස්සුන්ගේ බෙරිහන්දීම පරයාගෙන ඇවිත් ග්ලැඩියේටර් වීරයාගේ මනස තුලට රිංග ගත්තා. ප්‍රීති ඝෝෂාව විනාඩි ගණනක්ම පැවතුනු අතරේ කඩුවේ රුධිර බින්දු රූටගෙන ඇවිත් වාලුකා අතරේ හැංගෙන්න වුණා. මිහිකත මතින් අස්වාභාවික ලෙස විනාශ වුණු තවත් මිනිසෙක්ගේ මතක සටහන් පොළව තමන් සතු කරගත්තේ එහෙමයි.
වීරයාට තව දුරටත් ලේ විලකින් මැදි වුණ මළ සිරුර ආසන්නයේ ඉන්න අමාරු වුණා. තප්පර කිහිපයක හිරිවටිමකින් පස්සේ ඔහු පියවි සිහියට ආවේ තමන් දැන් නිදහස් කියන කාරණය. ජීවිත කාලෙම වහලේක්ව ඉඳල දිනාගත් නිදහස ඉතාම සතුටට හේතුවක් විය යුතු වුණත් තමන්ට හිනා වෙන්න බැරි ගතියක් දැනුණා. උගුරේ යමක් හිරවෙලා, මුළු සිරුරම පිච්චෙනවා වගේ සවේදනයක් දැනෙන්න ගත්තෙත් ඒ එක්කමයි. හැම වහලෙක්ගේම හීනයක් වුණු, සමහර විට අධිෂ්ඨානයක් වුණු නිදහස ලැබීමෙන් සතුටු වෙන්න නොහැකි වීම අවප්‍රාප්තියක්, දෛවයේ සරදමක් විතරක් කියලා හිත හදාගන්න පුළුවන් කමක් ඔහුට තිබුනේ නෑ.
නිදහස ලබාගැනීම මිස තමන් නිදහස ලබාගත් ආකාරය වැදගත්වෙන්නේ නෑ කියල තමන්ටම කියාගනිමින් වීරයා රණපිටියෙන් ඉවත් වුණා. විවිධ පුද්ගලයන් ළඟටම ඇවිත් සුබපතල, සතුට පල කරලා ගියත් ඔහු ඒවාට ප්‍රතිචාර දුන්නේ හීනයකින් වගේ. ඔහුට තමන් එක්කම කුඩා කාලේ ඉඳලම සටන් පුහුණු වුනු, තරඟයක් නිසා 'සතුරෙක්' වුනු, මිතුරාගේ මුහුණ මතක් වුණා. ඒ මුහුණ අමතක කරන්න අසාර්ථක උත්සාහයක යෙද්දී ඔහුට 'සතුරා' එක්වතාවක තමන් වෙනුවෙන් සටන් වැදුණු හැටි සිහියට නැගිලා ඇසට කඳුළු ආවේ අවිඥානිකවයි.
ඔහු වෙනුවට මේ අවස්ථාවට ප්‍රතිවාදියා මුහුණ දුන්නනම්, ඔහුත් කරන්නේ ඒ දේමයි කියල තමන්ව සාධාරණිකරණය කරගන්න විනාඩි කිහිපයක් වැය වුණා. තවත් විනාඩි ගණනකට, නැත්තම් පැය ගණනාවකට වුණත් එයම කරන්න පුළුවන් වුණාට තමාගේ වරද වසර ගණනක් ගියත් 'හොඳ' වෙන්නේ නැති බව වීරයාගේ හදවතේ කොනක තැම්පත් වෙලා තිබුණා. තරඟය සම්පූර්ණවන්න නම් කවුරුහරි මියයාම අනිවාර්යයි. තරඟයේ වීරයා මිනීමරුවා වෙන අතරේ, මැරුම් කෑ එකා පරාජිතයා වෙනවා. තමාට ජයග්‍රාහී වීර හැඟීමක් නොපැමිණීම තමන්ටම දොස් කියාගන්න අතරේ නිදහස ලැබීමෙන් කරන්නේ මොනවද කරන්නේ කියල වීරයා හිතන්න පටන් ගත්තා.
සීසර්ගේ කතාවක් අවසානයේ වීරයාව වර්ණනා කරලා තෑගි ලැබුණා. සංකේතාත්මක අසිපතක් ලැබුනේ නිදහස් මිනිසෙක් බව ප්‍රදර්ශනය කරන්න. ඒසමගම ඔහුගේ වහල් භාවය අහෝසි වුණා. කාගෙවත් අණට යටත් නොවී තමන් කැමති දෙයක් කිරීමේ නවතම හැකියාව ගැන සතුටකින් ඔහුව පිරුණා. දහස් ගණනක් ජනතාව වගේම තැනින් තැන හිටපු වහල්ලු හදවතින්ම සතුටු වෙන්න ඇති කියල හැඟීමක් වීරයාගේ හිතේ ඇති වෙලා නැති වෙලා ගියා.
අවසන් වතාවට ඇරිනාව පුරාවටම නෙත් හෙලු වීරයා එතැනින් පිට වෙන්න සුදානම් වුණා. තබන අඩියක් පාසා ඔහුට මතක් වුණේ ඔහු අතින් වගේම වෙන් උන අතිනුත් ඔහුගේ ඇස් ඉදිරියේ මරණයට පත්වූ මිනිස්සු, රණ ශුරයෝ. ආරම්භයේ සිට දස දහස් ගණනක් මේ සටන් පිටිය මත අවසන් හුස්ම හෙලන්න ඇති, ඒ දහස් ගණන අතරින් අතේ ඇඟිලි ගන්නටත් වඩා වැඩි ගණනකගේ වියෝවට වග කිව යුත්තේ ඔහුයි. නිදහසට මිනීමැරීම. අලුත් සුත්‍රයක්. නැහැ සමහර විට අලුත් නැහැ, සර්ව කාලින සුත්‍රයක් කියන එක වඩා සුදුසුයි.
නිදහස ලබා ගැනීම = මිනීමැරීම මගින් ජය ගැනීම
මිනීමැරීම තුලින් ජය ගැනීම = වීරයෙකු වීම
දොරටුවෙන් පිට වෙලා ටික දුරක් ගමන් කරද්දී ඔහු ඉදිරියට ආවේ බෙහෙවින් වැහැරුණු වයසක කාන්තාවක්. ඇයව නිවැරදිවම හඳුන්ගන්නට බැරි වුණත් කිසියම් හුරු පුරුදු බවක් වීරයාට දැනුණා. ඇය ඔහු දිහා බලන් හිටියේනම් හොඳින් දන්නා කියන ස්වරූපයෙන්. 'පිස්සු ගැනියෙක්' කියල යන්න හදද්දිම ඇය කව්ද කියල ඔහුට මතක් වුණා. ඒ ඔහු අතින් මරණයට පත්වුණු 'සතුරාගේ' මව, පොඩි කාලේ ඔහු අනාථයෙක්ව සිටිද්දී තමන්ටත් ඇය කරුණාවෙන් සැලකුවා කියල මතක් වුණේ ඒ එක්කමයි. වීරයාට තව දුරටත් ඇය දිහා එක එල්ලේ බලන්න අපහසු වුණා. කිසිවක් නොකියාම, නොකරම ඔහු ඇයව මග හැරලා යන්න ගත්තේ අලුත උපයාගත් නිදහස භුක්ති විඳීමට.
සීසර්ගේ කතාවක් අවසානයේ වීරයාව වර්ණනා කරලා තෑගි ලැබුණා. සංකේතාත්මක අසිපතක් ලැබුනේ නිදහස් මිනිසෙක් බව ප්‍රදර්ශනය කරන්න. ඒසමගම ඔහුගේ වහල් භාවය අහෝසි වුණා. කාගෙවත් අණට යටත් නොවී තමන් කැමති දෙයක් කිරීමේ නවතම හැකියාව ගැන සතුටකින් ඔහුව පිරුණා. දහස් ගණනක් ජනතාව වගේම තැනින් තැන හිටපු වහල්ලු හදවතින්ම සතුටු වෙන්න ඇති කියල හැඟීමක් වීරයාගේ හිතේ ඇති වෙලා නැති වෙලා ගියා.
අවසන් වතාවට ඇරිනාව පුරාවටම නෙත් හෙලු වීරයා එතැනින් පිට වෙන්න සුදානම් වුණා. තබන අඩියක් පාසා ඔහුට මතක් වුණේ ඔහු අතින් වගේම වෙන් උන අතිනුත් ඔහුගේ ඇස් ඉදිරියේ මරණයට පත්වූ මිනිස්සු, රණ ශුරයෝ. ආරම්භයේ සිට දස දහස් ගණනක් මේ සටන් පිටිය මත අවසන් හුස්ම හෙලන්න ඇති, ඒ දහස් ගණන අතරින් අතේ ඇඟිලි ගන්නටත් වඩා වැඩි ගණනකගේ වියෝවට වග කිව යුත්තේ ඔහුයි. නිදහසට මිනීමැරීම. අලුත් සුත්‍රයක්. නැහැ සමහර විට අලුත් නැහැ, සර්ව කාලින සුත්‍රයක් කියන එක වඩා සුදුසුයි.
නිදහස ලබා ගැනීම = මිනීමැරීම මගින් ජය ගැනීම
මිනීමැරීම තුලින් ජය ගැනීම = වීරයෙකු වීම
දොරටුවෙන් පිට වෙලා ටික දුරක් ගමන් කරද්දී ඔහු ඉදිරියට ආවේ බෙහෙවින් වැහැරුණු වයසක කාන්තාවක්. ඇයව නිවැරදිවම හඳුන්ගන්නට බැරි වුණත් කිසියම් හුරු පුරුදු බවක් වීරයාට දැනුණා. ඇය ඔහු දිහා බලන් හිටියේනම් හොඳින් දන්නා කියන ස්වරූපයෙන්. 'පිස්සු ගැනියෙක්' කියල යන්න හදද්දිම ඇය කව්ද කියල ඔහුට මතක් වුණා. ඒ ඔහු අතින් මරණයට පත්වුණු 'සතුරාගේ' මව, පොඩි කාලේ ඔහු අනාථයෙක්ව සිටිද්දී තමන්ටත් ඇය කරුණාවෙන් සැලකුවා කියල මතක් වුණේ ඒ එක්කමයි. වීරයාට තව දුරටත් ඇය දිහා එක එල්ලේ බලන්න අපහසු වුණා. කිසිවක් නොකියාම, නොකරම ඔහු ඇයව මග හැරලා යන්න ගත්තේ අලුත උපයාගත් නිදහස භුක්ති විඳීමට.
